Bankalara milyarlarca liralık rekabet cezası

BANKACILIK sektörü bilançolarını etkileyebilecek milyarlarca liralık ciddi bir ceza ile karşı karşıya. Rekabet Kurumu’nun cezaya tabi tutacağı banka sayısı 12 olmasına rağmen, faaliyetleri itibariyle sektörün neredeyse tümünü oluşturuyorlar.

Ceza kapsamına giren bankalar; Akbank, Denizbank, Finansbank, HSBC Bank, ING Bank, TEB, Garanti Bankası, Halkbank, İş Bankası, Vakıflar Bankası, Yapı ve Kredi Bankası ile Ziraat Bankası. Ayrıca Garanti Bankası’nın bazı işlemleri yürüttüğü Garanti Ödeme ve Garanti Konut finansmanı şirketleri de kapsam içinde.

Rekabet Kurumu incelemeleri sonucunda bu 12 bankanın kredi kartları faizleri dahil, çok sayıda kredi türünde faiz oranlarını ortak hareket ederek belirledikleri kanaatine vardı. Kurum’un açtığı soruşturmalar hızla ilerliyor. İlgili bankalardan 1. savunmaların ardından 2. savunmaların alınmasının bayram haftasında tamamlandığı, Kurum’un bu aşamada değerlendirmelerini tamamladığı belirtildi.

BANKACILAR KARAMSAR

Rekabet Kurumu’nun soruşturmaları konusunda bilgi aldığım banka genel müdürlerini, ceza kesileceği konusunda karamsar gördüm. Bunun aslında bir niyet meselesi olduğunu ve kamunun kendilerine ceza vermek konusunda kararlı olduğunu gördüklerini söylüyorlar.

Bankacıların tümünün kanaati; sektörün karlı diye lanse edildiği bu nedenle de herkesin gözünün bu karlarda olduğu yönünde. Ancak bankacılar sermayelerinin çok yüksek olduğunu bu nedenle sermeye-karlılık oranlarının düşük kaldığına dikkat çekiyor.

Geçen rekabet soruşturması sonucunda promosyonlar nedeniyle sektörün ceza yediğini ancak “belli ki bunun kamu otoritesine yetmediğini” söylüyorlar. O nedenle yüklü bir para cezası geleceğine kendilerini hazırlamış gibiler.

MAİL’LER DELİL SAYILDI

Bir banka genel müdürü Rekabet Kurumu’nun elinde bankaların genel müdürleri dahil üst düzey yöneticilerinin kendi aralarında yaptıkları bazı mail yazışmalarının, kamuoyuna yapılan açıklamaların yer aldığını, buradan da yola çıkarak anlaşmalı olarak kredi faiz oranlarının belirlendiği kanaatine varıldığını söyledi.

Gerçekten sadece bu konuşmalara bakıldığında, ceza verilebileceğini, buna mesnet oluşturacak ibarelerin bulunduğunu kaydeden aynı genel müdür, “Bu konuşmalar var ama herkes biliyor ki; bankacılar birbirleriyle öyle yapalım diye konuşup, sonunda dönüp birbirlerinin gözünü oyarlar. Rekabetin bu kadar yoğun olduğu başka bir sektör yoktur” şeklinde konuştu.

KART FAİZLERİ DE VAR

Bu arada kredi kartları faizlerinin de soruşturma kapsamı içinde bulunduğunu kaydeden başka bir genel müdür, kredi kartlarında Merkez Bankası’nın faiz limiti olduğunu, zaten bankaların bu oran ya da çok yakınında faiz oranları belirlediklerini, bunun bile soruşturma kapsamında “anlaşarak faiz oranı belirleme” kapsamı içinde ele alındığını kaydetti.

Bankanın cirosu nasıl hesaplanır?

BANKACILARLA konuşmamda mümkün olduğunca ceza miktarını azaltmak için çaba gösterdiklerini de gözlemledim. Bunun için “ciro” tartışması başlamış bulunuyor. Rekabet Kurumu yetkilileri cezaların ciro üzerinden kesildiğini, kesilecek cezanın bir yıl önceki cironun yüzde 10’unu aşamayacağını söylüyor. Bu arada kartel saptaması kesinleşirse verilecek cezanın cironun yüzde 2’sinden az olamayacağı da hatırlatılıyor.

Buna karşılık bankalar, Rekabet Kurumu mevzuatının normal ticaret  şirketlerine göre dizayn edildiğini, halbuki  bankacılıktaki cironun çok farklı olduğunu söylüyor.

Örneğin bir ceza gelmesi halinde toplam faiz gelirlerinin “ciro” olarak kabul edilmesi eğiliminin bulunduğunu ancak bankalarda diğer şirketler gibi bir mekanizma bulunmadığını yani faiz giderlerinin bunun dışında tutulması halinde çok büyük bir haksızlık yapılacağının altını çiziyorlar.

Bazı bankacılar “ciro” tartışmasının neredeyse hayati bir öneme sahip hale geldiğini belirtirken, Rekabet Kurumu’nun ciro hesabı yaparken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) sektörün ciro tanımlarının nasıl yapılması gerektiği konusunda danışması gerektiği görüşündeler.

İşte o karar

REKABET Kurumu kararı şöyle: “2 Kasım 2011 tarihli toplantıda, bankacılık hizmetleri pazarında faaliyet gösteren Akbank T.A.Ş., Denizbank A.Ş., Finans Bank A.Ş., HSBC Bank A.Ş., ING Bank A.Ş., Türk Ekonomi Bankası A.Ş., T. Garanti Bankası A.Ş., T. Halk Bankası A.Ş., T. İş Bankası A.Ş., T. Vakıflar Bankası T.A.O., Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. ve T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ile Garanti Ödeme Sistemleri A.Ş. ile Garanti Konut Finansmanı Danışmanlık A.Ş. unvanlı teşebbüsler hakkında soruşturma açılmasına karar verilmiştir. Soruşturma, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesinde yasaklanmış davranışlarıN gerçekleştirip gerçekleştirmediklerinin tespiti amacıyla yürütülmektedir.”